رویکرد نهادی و تحلیل سیاست‏های رفاهی در ایران معاصر

این مقاله با رویکرد نهادی، به بررسی سیاست ها و برنامه های رفاهی در ایران معاصر، یعنی از زمان برآمدن دولت ملی مدرن ایران در سال ۱۳۰۴ تا سال ۱۳۸۴ می پردازد. مقاله شامل سه بخش است. ابتدا مسئله و سؤالات تحقیق بیان و رویکردهای مطرح درباب مطالعۀ سیاست اجتماعی توضیح داده شده و سپس، توان تبیینی این رویکردها در مطالعۀ سیاست گذاری رفاهی و اجتماعی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. استدلال اصلی مقاله این است که رویکرد نهادی دولت محور و تحلیل مسیر وابسته، برای مطالعۀ سیاست اجتماعی ایران مناسب تر از دو رویکرد صنعتی شدن و نئومارکسیسم است و در پرتو این نگاه، سیاست ها و برنامه های رفاهی در ایران معاصر، با توجه به نقش دولت مورد بررسی و تبیین قرار گرفته است. یافته های این مقاله نشان می دهد که برنامه و خدمات رفاهی مدرن در ایران، صورت متمرکز و از بالا به پایین داشته است. در مجموعۀ سیاست گذاری اجتماعی رفاهی، ساختار سیاسی نقش تعیین کننده ای داشته است و این ساختار، بی تأثیر بر ساختار اجتماعی و حتی نهادی کشور نبوده است. درنتیجه ازحیث رویکرد نهادی در چارچوب تحلیل مسیر وابسته، درقیاس با رویکردهای صنعتی شدن و نئومارکسیسم، برای تحلیل سیاست های رفاهی در ایران مناسب تر به نظر می رسد.